دوره و شماره : آماده انتشار

نویسندگان : فاطمه احمدی* ¹ ، کیمیا بازرگان لاری ² ، زهرا اکرام زاده ³

چکیده :
مدیریت بحران‌ها و بلایا یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی جوامع مدرن است که نیازمند تصمیم‌گیری‌های سریع، دقیق و مبتنی بر داده است. وقوع بلایای طبیعی و بحران‌های انسانی، مانند سیل، زلزله، بیماری‌های فراگیر و نشت مواد خطرناک، به تصمیم‌گیری‌های بلادرنگ و استراتژیک نیاز دارد. سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری (DSS) مبتنی بر هوش مصنوعی (AI) و علم داده ابزارهایی کارآمد برای کمک به تصمیم‌گیرندگان در این شرایط هستند. این سیستم‌ها با استفاده از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند یادگیری ماشین، تحلیل کلان‌داده، سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) و اینترنت اشیاء (IoT)، امکان تحلیل سریع حجم عظیمی از داده‌ها و ارائه اطلاعات دقیق و کاربردی را فراهم می‌کنند. DSS می‌تواند در تمامی مراحل مدیریت بحران، از پیش‌بینی بلایا و شناسایی مناطق پرخطر گرفته تا مدیریت واکنش و برنامه‌ریزی بازسازی، مورد استفاده قرار گیرد.این مقاله مروری به بررسی نقش DSS در مدیریت بحران‌ها و بلایا می‌پردازد و کاربردهای این سیستم‌ها در حوزه‌های مختلف را تحلیل می‌کند. همچنین، با ارائه نمونه‌های عملی و مطالعات موردی، نشان می‌دهد که DSS چگونه می‌تواند با کاهش ابهام، افزایش سرعت واکنش و بهبود تخصیص منابع، خسارات انسانی، اقتصادی و زیست‌محیطی ناشی از بحران‌ها را کاهش دهد. در پایان، مقاله به بررسی چالش‌ها و محدودیت‌های موجود در پیاده‌سازی DSS می‌پردازد و راهکارهایی برای غلبه بر این موانع پیشنهاد می‌دهد. این بررسی نشان می‌دهد که با استفاده بهینه از DSS، می‌توان ظرفیت‌های مدیریت بحران را به‌طور قابل‌توجهی بهبود بخشید و جوامع را به سمت تاب‌آوری بیشتر در برابر بلایا و بحران‌ها هدایت کرد

کلمات کلیدی :
سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری، هوش مصنوعی، علم داده، مدیریت بحران، بلایا